Spoor Groningen smart city

Wat wilden we bereiken?

We zijn al meerdere jaren actief in het verder uitbouwen van de Smart Energy City Groningen . De sectoren Energie en ICT zijn sterk vertegenwoordigd en verankerd in de Groningse economie. Voor het verder brengen van de energietransitie en het ontwikkelen van activiteiten en projecten in de verschillende sporen van het energieprogramma zijn kennis en innovatie onmisbaar. Binnen het spoor Smart Energy City zetten we in op de ontwikkeling van innovatieve energieprojecten. Ook zetten we daarbij in op regionale, nationale en Europese samenwerking. De gemeente functioneert als netwerker om samenwerking tussen publieke organisaties, private partijen en burgers te versterken. In 2018 wilden we Groningen nadrukkelijk internationaal profileren als Smart Energy City , bijvoorbeeld door deelname aan de Urban Agenda Energietransitie en door gezamenlijk met triple helix partijen Europese samenwerkingsprojecten op te zetten.

Wat hebben we hiervoor gedaan?

Projecten waar we in 2018 aan gewerkt hebben zijn:

• In 2018 is Groningen tot ‘Lighthouse City’ benoemd door de Europese Commissie. Dit was het eindresultaat van een lang en intensief samenwerkingstraject met projectcoördinator Cartif (Spanje) en de Finse stad Oulu. Met het project kan Groningen haar wijkenergieaanpak verder ontwikkelen en investeren in verschillende gebouwen in Paddepoel en op Europapark, om te komen tot positive energy districts . De Europese Commissie heeft het project goedgekeurd binnen het Horizon2020 programma. Het stempel ‘Lighthouse City’ betekent niet alleen een grote eer en een erkenning van onze innovatieve voorloperstatus op het thema smart cities en energietransitie, maar betekent ook dat wij geld ontvangen van de Europese Commissie voor de uitvoering van het project. De totale projectomvang van het ingediende project van alle Europese partners samen bedraagt 20 miljoen euro. De toekenning van de Europese Commissie bedraagt 18 miljoen euro. Voor de Groningse deelnemers samen is dat 7,61 miljoen euro; waarvan 2,35 miljoen euro voor de gemeente Groningen. Het project is op 1 december 2018 van start gegaan en zal vijf jaar duren;
• Green Deal Smart Energy City afgerond. Noorderplantsoenbuurt fungeerde hierbij als proefwijk die energieneutraal wil worden. In dit icoonproject is de bewonersorganisatie de trekkende partij, waarbij slimme manieren worden verzonnen om bewoners te stimuleren energiebesparende maatregelen te treffen;
• Deelname in Project ‘Community-flex Bedrijvenpark Zuidoost’ voor de ontwikkeling van energieregelsystemen en -diensten op een bedrijvenpark;
• De gemeente Groningen doet in samenwerking met de gemeente Tilburg mee in het prioriteitsthema Energy Transition van de EU Urban Agenda . Doel van deze samenwerking met andere Europese steden is advies geven aan de Europese Commissie op het gebied van beleid, regelgeving en financiering;
• Nadruk op Groningen als Smart Energy City gelegd in de Europese belangenbehartiging, projectverwerving en profilering;
• Ondersteunen van onderzoeken van de Rijksuniversiteit Groningen, onder andere: Energysense (onderzoek gericht op het begrijpen van veranderingspatronen in houding, gedrag en energiegebruik) en ESI-POSE (onderzoek naar ontwikkeling van energiemanagementsysteemin relatie tot gedrag);
• EU project “Intensss PA, Integrated Sustainable Energy Planning” is afgerond. Hierin werkten wij samen met de Rijks Universiteit Groningen en zeven steden en regio’s aan ruimtelijke inpassingsvraagstukken van de energietransitie. Deze steden beogen op dit punt een voortrekkersrol in Europa te spelen. Ook bedrijven en bewoners speelden hierin een rol. In de Groningse Living Lab binnen het project stond de wijkenergieaanpak in Paddepoel als voorbeeld centraal;

Waterstof
Waterstof kan een belangrijke rol gaan spelen in het ontwikkelen van een duurzame energievoorziening, omdat het, net als elektriciteit, een CO ₂ -vrije energiedrager is. Waterstof kan een rol vervullen als grondstof en hoge temperatuur energiebron voor de procesindustrie, voor mobiliteit, bij het balanceren van het elektriciteit systeem en bij de verwarming van woningen en andere gebouwen. Daarbij kan waterstof bijdragen aan de  ontwikkeling van de economie in Noord-Nederland. In 2018 zijn de eerste stappen gezet op weg naar een groene waterstofeconomie en zijn verdere plannen daarvoor gepresenteerd. In de gemeente Groningen wordt vooral gewerkt aan de rol van waterstof in mobiliteit en de verdere kennisontwikkeling en economische ontwikkelingen rondom waterstof. Op dit gebied zijn in 2018 een aantal belangrijke stappen gezet:

• In januari is het eigen waterstof-tankstation in de gemeente Groningen geopend. Op het tankstation wordt waterstof gemaakt met behulp van elektriciteit die rechtstreeks afkomstig is van het naastgelegen zonnepark Woltjerspoor. Het tankstation wordt gebruikt voor het eigen wagenpark van de gemeente Groningen. Ook dit wagenpark is uitgebreid met een vuilniswagen, een streetscooter en een Renault Kangoo die allen zijn opgebouwd voor gebruik op waterstof. Dit is mede mogelijk gemaakt door Europese subsidie van het HyTrEc2 programma;
• Deze zomer is de DKTI subsidie beschikbaar gesteld voor de proeftuin “Op weg met waterstof” voor onder andere een openbaar waterstof-tankstation in Groningen en extra waterstof voertuigen voor de gemeente;
• In de nieuwe aanbesteding van het busvervoer is zero-emissie een belangrijke randvoorwaarde geweest. Als gevolg daarvan is aangekondigd dat er vanaf eind 2019, naast de twee bestaande, twintig extra bussen gaan rijden op waterstof. Voor deze bussen zal een waterstof tankstation in Groningen worden ingericht. Dit is mede mogelijk gemaakt door Europese subsidie van het JIVE 2 programma;
• Aan het einde van het jaar is een aangekondigd dat op Zernike een nieuw kennis- en testcentrum rond groene waterstof gaat komen onder de naam Hydrohub.

Conclusie

Groningen is koploper in de energietransitie. Met de toekenning van het Europese project ‘Making City’ mag Groningen de komende jaren als ‘Lighthouse city’ aan de rest van Europa laten zien hoe we hier de energietransitie op wijkniveau uitvoeren. En ook wat waterstof betreft loopt Groningen voorop in Nederland met voertuigen op waterstof.  Dit is mogelijk door nauwe samenwerking met onze kennisinstellingen en andere triple helix-partners. Zo verbinden we de energietransitie nadrukkelijk met kennisontwikkeling, innovatie en economische ontwikkeling.