De Gemeente Groningen vervult op de beleidsterreinen Beschermd Wonen en Opvang de rol als Centrumgemeente. Het budget is voor 23 Groninger gemeenten en wordt beheerd door de centrumgemeente Groningen conform de Centrumregeling.
We wilden als 23 Groninger gemeenten samen iedereen in staat stellen de eigen regie te voeren in het licht van de (sociale, fysieke en emotionele) uitdagingen van het leven. Ook hebben we de verantwoordelijkheid om kwetsbare inwoners, zoals dak- en thuislozen, verslaafden en ex-gedetineerden, zo kort als mogelijk en zolang als nodig, onderdak en begeleiding te bieden gericht op zelfrehabilitatie en duurzaam herstel. De voorzieningen Beschermd wonen en Opvang boden opvang aan inwoners van de 23 Groninger gemeenten in crisissituaties en opvang en begeleiding aan inwoners van de 23 Groninger gemeenten die vanwege psychiatrische aandoening of psychosociale problematiek aangewezen zijn op een niet (geheel) zelfstandige woonvoorziening.

Daarnaast richtten we ons op het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld. Hieronder verstaan we (ex-)partner-, ouderen- en kindermishandeling. We wilden geweld in afhankelijkheidsrelaties zoveel mogelijk voorkomen en duurzaam beëindigen en als het zich voordoet adequaat optreden en opvang bieden.

Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten wordt staat er een streepje. De in de onderstaande tabel genoemde gegevens betreffen de gegevens voor alle 23 Groninger gemeenten.

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2018 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

* Dit is het totaal aantal meldingen (inclusief politiemeldingen) over een gezin. Dit zijn dus geen unieke meldingen; er kunnen meerdere meldingen zijn over een gezin vanuit verschillende bronnen.
** dit aantal heeft betrekking op het aantal huisverboden in de hele regio waarvoor het intensief casemanagement wordt ingezet.

Wat wilden we bereiken in 2018?

Onverkort streven wij ernaar te voorkomen dat mensen zonder voorzieningen op straat belanden. Dit doen we door:

• Meer oplossen in de eigen regio of omgeving: Het is belangrijk dat de problematiek van mensen zoveel mogelijk in de eigen omgeving wordt aangepakt door gebruik te maken van het eigen netwerk en de aanwezige voorzieningen;
• Meer aandacht voor preventie: Lokale sociale teams in gemeenten hebben zicht op inwoners met (complexe) problemen en bieden in een vroeg stadium ondersteuning op dreigende uitval te voorkomen;
• Betere scheiding van taken centrumgemeente en de stadse taken. Steeds meer taken worden belegd bij individuele gemeenten zelf, dit geldt ook voor de gemeente Groningen;
• Vergroting samenhang en samenwerking in cluster van gemeenten met partners uit het veld met als doel ontschotting en vergroting effectiviteit in de ondersteuning van de cliënt: In de regio Groningen geven wij reeds intensief vorm aan deze samenwerking, waarbij er sprake is van een gebundelde aanpak van Beschermd wonen en Opvang;
• Vergroting deelname aan de maatschappij van cliënten Beschermd wonen en Opvang: Het is belangrijk dat mensen zoveel mogelijk zelfredzaam zijn en regie hebben over het eigen leven. Zodra mensen in staat zijn om (weer) zelfstandig inhoud en vorm te geven aan het (eigen) leven dan zijn vervolgstappen, zoals vormen van zelfstandige huisvesting, hierin ontzettend belangrijk;
• Verbeteren van de opvang en ondersteuning van slachtoffers van huiselijk geweld en eventuele kinderen en Bevorderen van de door- en uitstroom;
• Verbetering aanpak voor complexe en chronische huiselijk geweldsituaties;
• Doorontwikkeling van Veilig Thuis, gericht op verbeterde samenwerking met lokale teams en de monitorfunctie.

Wat hebben we hiervoor gedaan?

• We bieden sobere opvang aan dakloze vreemdelingen en ondersteunen hen in het verhelderen van een redelijk toekomstperspectief (zie 4.2.5)
• We faciliteren voorzieningen voor dag-, nacht- en crisisopvang. Daarnaast zijn er aanvullende voorzieningen dan wel activiteiten die ondersteunend zijn aan de opvang en begeleiding van kwetsbare inwoners, zoals dak- en thuislozen, verslaafden, ex-gedetineerden en slachtoffers van huiselijk geweld;
• De gesubsidieerde organisaties maken, conform de opdracht in het programma van eisen, gebruik van de zelfredzaamheidsmatrix en een format voor registratie van gegevens;
• Om de transformatie van Beschermd wonen te bevorderen naar meer extramurale ondersteuning, hebben we via de methode van Open House de inkoop van nieuwe producten per 2019 voorbereid;
• Om snel in te kunnen spelen op ontwikkelingen en maatwerkondersteuning te bieden is in 2018 gewerkt aan een monitor BW&O (dashboard in opbouw) ter opvolging van de Daklozenmonitor;
• Om de mogelijkheden voor huisvesting van (ex)cliënten Beschermd wonen & Opvang te verbeteren is een (samenwerking)convenant opgesteld en ondertekend door 20 Groninger gemeenten, 12 corporaties en 28 zorgaanbieders. Ook onze innovatiemiddelen zijn ingezet op het thema huisvesting en welkom in de buurt;
• In het kader van de decentralisatie van Beschermd wonen en Opvang in 2021 zijn met alle Groninger gemeenten op verschillende onderdelen hiervoor trajecten ingezet, zoals scholing van de medewerkers van de lokale toegang, de voorbereiding van de decentralisatie van de backoffice en de ontwikkeling van een regionaal verdeelmodel voor het budget Beschermd wonen en Opvang. Uitgangspunt is dat per 1 januari 2021 elke gemeente de taken voor Beschermd wonen grotendeels zelf gaat uitvoeren.  
• In het kader van de aanpak huiselijk geweld faciliteren we samen met de andere Groninger gemeenten de Vrouwenopvang en Veilig Thuis. Bij Veilig Thuis gaat het niet alleen om de wettelijke taken maar ook om zgn.  bovenwettelijke taken, zoals het project Intensief Casemanagement bij huisverboden en het kenniscentrum huiselijk geweld. Het project intensief casemanagement bij huisverboden heeft betrekking op een intensieve systeemgerichte hulpverlening aan alle betrokkenen en wordt geëvalueerd in 2019. Het kenniscentrum houdt zich bezig met onder andere het vergroten van kennis over de Meldcode, het signaleren van ouderenmishandeling en het bevorderen van bewustzijn over de relatie tussen huiselijk geweld en dierenmishandeling. Daarnaast hebben we geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling van een multidisciplinaire aanpak van complexe casuïstiek huiselijk geweld/kindermishandeling (MDA++). We streven ernaar om in 2019 een pilot MDA++ te starten samen met ketenpartners vanuit zorg en veiligheid.

Conclusie

In 2018 is nadrukkelijk ingezet op enerzijds de decentralisatie van BW&O in 2021 en anderzijds het bieden van maatwerk aan de cliënt teneinde de juiste ondersteuning te bieden met als uitgangspunt zo kort als mogelijk en zolang als nodig.

In 2018 is het aantal vrouwen in de Vrouwenopvang verder gedaald. Dit heeft te maken met de verhuizing naar een ander pand, dat kleiner is dan voorheen. In de vrouwenopvang worden nu grotendeels vrouwen opgevangen die afkomstig zijn uit de eigen regio, zoals ook de bedoeling is vanuit landelijk beleid. 20 Vrouwen konden niet direct worden opgevangen en voor hen is (tijdelijk) andere opvang geregeld in een andere VO-voorziening in het land (zoals in Emmen).

Ten aanzien van huiselijk geweld constateren we enerzijds een daling van het aantal meldingen, maar anderzijds heeft Veilig Thuis ook een grote stijging van het aantal adviesvragen gerapporteerd. Tegelijkertijd blijkt uit recent landelijk onderzoek dat het aantal mensen/kinderen dat te maken heeft gehad met huiselijk geweld/kindermishandeling niet significant is afgenomen. Deze cijfers van Veilig Thuis zouden er dus op kunnen duiden dat het voorliggend veld/lokale teams meer casuïstiek zelf oppakt (en daarover advies vraagt), zodat het niet tot een melding komt. De ontwikkeling in het aantal meldingen gaan we komend jaar goed volgen, mede in het kader van de recente aanscherping van de Wet meldcode. Ook zijn we met Veilig Thuis bezig om een goed beeld te krijgen van de hermeldingen/recidive. Dit is een belangrijke indicator waaruit we kunnen afleiden of de eerder in gang gezette hulpverlening (na de eerste melding) ook tot voldoende resultaat heeft geleid. Verder is de regio Groningen een van de deelnemende regio’s aan het landelijke meerjarige onderzoek van Verwey-Jonker naar de effectiviteit van de hulp bij huiselijk geweld. Het resultaat van de 1e meting verwachten we halverwege 2019. De conclusies uit dit onderzoek zullen we betrekken bij onze maatregelen.